Mobbing nedir ?

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na göre mobbing, “Psikolojik taciz (mobbing); işyerinde diğer çalışanlar veya işverenler tarafından tekrarlanan saldırılar şeklinde uygulanan bir çeşit psikolojik terördür. Kavram, çalışanlara üstleri, astları veya eşit düzeydeki çalışanlar tarafından sistematik biçimde uygulanan her tür kötü muamele, tehdit, şiddet, aşağılama gibi davranışları ifade eden anlamlar içermektedir (Yargıtay HGK, 2017/3017 E., 2018/99 K.).”

Mobbing Sayılan İfadeler ve Davranışlar

• Aşağılama ve Hakaret: Çalışana kötü sözler söylemek, alay etmek veya küçümsemek. Bu ifadeye örnek olarak bir yönetici, çalışanına "Sen bu işi yapamazsın, gerçekten yetersizsin." gibi hakaret içeren sözler söylemesidir.
• Dışlama: Çalışanın sosyal ortamlardan veya iş süreçlerinden bilinçli olarak uzak tutulması. Bu ifadeye örnek olarak çalışan, iş yerindeki sosyal etkinliklere veya toplantılara davet edilmez ve diğer çalışanlar tarafından görmezden gelinir.
• Sürekli Eleştiri: Çalışanın işini haksız yere eleştirmek ve yaptığı işleri sorgulamak. Bu ifadeye örnek olarak çalışan, yaptığı işleri her seferinde haksız yere eleştirir; "Bu işi neden böyle yaptın, senin işin bu değil mi?" gibi sözlerle sürekli sorgulanır.
• Yalnızlaştırma: Çalışanın diğer iş arkadaşlarıyla ilişkilerini zayıflatmak veya onu izole etmek. Bu ifadeye örnek olarak bir grup içinde çalışan, diğer arkadaşları tarafından yalnız bırakılır ve işbirliği yapması engellenir.
• Aşırı İş Yükü: Çalışana gereğinden fazla iş vermek veya onu zorlayacak görevler atamak. Bu ifadeye örnek olarak çalışana, normalin üzerinde görevler verilir, böylece çalışan işini yapamaz hale gelir. Örneğin, başka bir çalışanın görevleri de ona devredilir.

Mobbing davalarında ispat külfeti ?

İspat yükü, Türk Medeni Kanunu’nun 6. maddesinde “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.” şeklindedir. Bu madde uyarınca, mobbinge maruz kalan taraf mobbingin varlığını ve zararı ispatlamakla yükümlüdür. Kanunumuzda mobbingin varlığının ve zararının nasıl ispatlanacağı açıkça belirtilmediği için bu durum yargıtayın yerleşik içtihatlarında anlaşılmaktadır. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi bir kararında yaklaşık ispat hususuna “Mobbinge dayalı iddialarda kesin ispat koşulu aranmamakla birlikte yaklaşık ispat aranmaktadır.” denilerek yer verilmiştir. (Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2016/3654 Esas, 2019/1020 Karar, 16.01.2019 Tarihli Karar) Yargıtay kararlarında görüldüğü gibi mobbingin ispatında yaklaşık ispat yeterli görülmekte, kesin ve mutlak bir ispat aranmamaktadır. Mobbing mağduru, mobbingin varlığını yaklaşık ispata elverişli delillerle ortaya koyduğunda karşı taraf işyerinde mobbing uygulanmadığını ispat etmek zorunda kalacaktır.

Mobbinge Maruz Kalan İşçinin Hakları

• Haklı Nedeniyle Fesih: İş sözleşmesini haklı bir nedenle feshetme hakkı.
• Ayrımcılık Tazminatı: İş yerinde ayrımcılığa uğrayan çalışanların alabileceği tazminat.
• Maddi ve Manevi Tazminat: Yaşanan mağduriyetler için talep edilebilecek tazminatlar.
• Kötü Niyet Tazminatı: İşverenin kötü niyetli davranışları sebebiyle talep edilebilecek tazminat.